Vakantie in coronatijd: 7x fabels & bangmakerij VS. feiten

Laatst bijgewerkt op 19 januari 2022

“Moet je overal reserveren?”, “Zijn mondkapjes verplicht?”, “Wat als je vast komt te zitten?”. We merken dat veel mensen – terecht – nog veel vragen en onzekerheid hebben als het gaat om vakanties in het buitenland in coronatijd. Daarbij overheerst soms angst door overdreven sensationele berichtgeving in de media (zeker ook de sociale media). We behandelen 7 fabels en geven de feiten voor vakanties 2021.

1. Mondkapjes verplicht?

FABEL: je moet overal een mondkapje op in het buitenland (“Echt geen zin om met een mondkapje op het strand of terras te zitten hoor, dat is voor mij geen vakantie!”).

FEIT: er is geen énkel EU-land waar mondkapjes in alle situaties verplicht zijn.

Er zijn hooguit landen die een wat uitgebreider mondkapjes-regel hebben dan Nederland. Bij ons zijn mondkapjes alleen in het OV, op vliegvelden en in het vliegtuig verplicht. Datzelfde geldt voor bijvoorbeeld Oostenrijk en België. In Frankrijk zijn mondkapjes ook in openbare binnenruimtes als musea verplicht, en in sommige winkels als de eigenaar daarom vraagt (maar vaak niet). In Duitsland geldt de mondkapjesverplichting ook alleen binnen in openbare ruimtes: in winkels, tankstations en ook restaurants. In het geval van restaurants overigens alleen bij het binnenkomen en/of naar het toilet gaan: eenmaal aan tafel niet meer. In Griekenland is een mondkapje alleen verplicht in het openbaar vervoer en op ‘openbare plekken’ (lees: grote winkelcentra, maar in kleine winkels of tankstations bijvoorbeeld niet); buiten sowieso nérgens.

In Spanje, Italië en Portugal zijn mondkapjes binnen in openbare ruimtes (zoals winkels, tankstations, enz) overal verplicht, maar buiten alléén indien er geen sociale afstand kan worden gehouden. Daar zit hem een groot misverstand. Want dat komt er in de praktijk op neer dat op drukke kleine marktjes of op buitengewoon volle plekken mensen even een mondkapje op zetten (overigens zonder echt controle of handhaving, inmiddels). Maar op terrasjes, stranden en gewoon wandelend over straat is het niét verplicht een mondkapje op te hebben. Wat je ziet is dat sommige locals het wel doen, maar heel veel ook niet. Eigen keuze, dus! Aangezien je vakantie vooral búiten viert (of in eigen accommodatie), zul je zien dat je meer dan 90% van je tijd geen mondkapje op hebt. Enige uitzondering op dit moment is de Italiaanse regio Lombardije, waar mondkapjes buiten overal verplicht zijn (iets dat na 1 juli waarschijnlijk ook versoepeld wordt…)

2. Overal reserveren?

FABEL: je moet overal reserveren voor restaurants en terrassen (“Zo is de spontaniteit van even een terrasje pakken weg hoor, dat is voor mij geen vakantie…”).

FEIT: reserveren voor een terrasje en/of eetplek búiten is nergens verplicht, je kan overal spontaan een terrasje pakken!

Waar deze fabel vandaan komt, is ons een raadsel. Maar het zal met de obsessieve Nederlandse regeldrift te maken hebben, waarbij in de horeca bínnen reserveren verplicht is. Ook een woordvoerster van de ANWB maakte nota bene een ‘slip of the tongue’ bij Op1 en zei in een bijzin dat je nu wel “overal moet reserveren”. Dat is echt klinkklare onzin.

Net zoals in Nederland geldt in álle EU-landen waarvoor nu Code Geel is dat je gewoon kunt aanschuiven op het terras. Of het nou voor een drankje is of om te eten: als er plek is, en de tafel is niet geserveerd, kun je gewoon spontaan aanschuiven na contact met de ober. In sommige landen moet je ter plekke een formuliertje met naam en contactgegevens invullen, maar ook dat wordt steeds meer losgelaten. En binnen? Officieel geldt in Nederland inderdaad (nog…) de reserveringsplicht, maar in de rest van Europa is dit bijna nergens een issue. Áls de regel al geldt, wordt ‘ie vaak niet nageleefd en kun je in de praktijk ook spontaan voor de deur ‘reserveren’ voor over 2 minuten. En dan gaan we nog uit van de situatie nú, half juni. In de zomer zal dat helemaal anders zijn. Want natúúrlijk laten restauranteigenaren in pak ‘m beet Florence, Torremolinos of Cochem je deze zomervakantie binnen als ze plek hebben. Als je al binnen wilt zitten natuurlijk, want waarom zou je in de zomer?

LEES OOK: 10x leuke Europese vakantiebestemmingen dichtbij met de auto

3. In de auto: afstand houden? Niet met andere personen?

FABEL: als je met de auto op vakantie gaat naar het buitenland mag je alleen met je eigen gezin/huishouden (“Wij willen een vriendin meenemen in de auto maar dat mag dus niet, of je moet 1,5 meter afstand houden!”

FEIT: je mag in alle landen met iemand uit een ander huishouden in je auto; er gelden soms wel aanvullende regels voor qua afstand of mondkapje.

Mag je met mensen van buiten je huishouden in de auto zitten? Er werd recent door o.a. De Telegraaf heel paniekerig over gedaan, maar in de praktijk komt het erop neer dat het in alle landen gewoon toegestaan is. Sommige landen hebben er officieel wat regels bij, maar in de praktijk zullen die (naar onze inschatting…) weinig gecontroleerd en/of gehandhaafd worden. Ook omdat ze vrij vaag zijn soms. Italië zegt bijvoorbeeld dat mensen van buiten je eigen huishouden wel 1 meter afstand moet bewaren in de auto en dat er maximaal 2 mensen per rij mogen zitten (ga dus niet met meer dan 4 personen in een gewone auto, tenzij iedereen tot hetzelfde huishouden behoort); in Frankrijk moet je een mondkapje op als ‘extra persoon’ van buiten het huishouden maar geldt geen maximum aantal passagiers. Duitsland heeft überhaupt geen regels voor aantallen en soort passagiers in de auto; in Oostenrijk geldt het vage ‘met eigen huishouden óf anders afstand bewaren’, zonder dit verder te specificeren.

Nee, je moet niet met 7 vrienden in een Kia Picanto gepropt op pad gaan. Maar maak je ook niet té druk als bijvoorbeeld oma in de auto meerijdt als 3e of 4e persoon achterin. Laat diegene desnoods snel een mondkapje opzetten mocht je al gecontroleerd worden aan een grens of ergens. Maar dat zal waarschijnlijk überhaupt niet gebeuren. In het allerergst geval (kleine kans…) krijg je een geldboete, maar dan moet je A) gecontroleerd worden en B) een hele strikte diender treffen die ook nog eens kan checken of alle passagiers wel in hetzelfde huis wonen. Naar huis zullen ze je echt niet sturen en wij verwachten dat handhaving op dergelijke regels minimaal is (en/of deze regels in loop van de zomer verder versoepelen of verwateren).

DISCLAIMER: we willen hier niet oproepen tot burgerlijke ongehoorzaamheid, maar er is een grijs gebied waar je met goede intenties (oma die meerijdt… daar zijn de regels niet voor bedoeld, dunkt ons) niet ál te rigide over hoeft te doen. Maar maak je eigen keuze!

Actuele zomervakantie aanbiedingen

4. Besmettingsrisico in buitenland

FABEL: je loopt op vakantie in het buitenland een groter risico besmet te raken (“Ik blijf lekker in Nederland dit jaar, ik wil dat risico niet lopen”).

FEIT: je loopt alleen een hoger risico als je naar een gebied gaat met een hogere besmettingsgraad dan je eigen woonplaats (en dat is vaak niet het geval…).

We begrijpen dat mensen bij bijvoorbeeld Italië, Spanje en Frankrijk nog steeds een beetje de kriebels krijgen. Daar waren immers zóveel besmettingen en doden? En was het niet allemaal begonnen in Italië ook, hier in Europa? Let wel: ook Nederland staat in de top-10 zwaarst getroffen landen qua besmettingen per 100.000 inwoners. We ontlopen Italië, Spanje en Frankrijk überhaupt amper als het om aantal slachtoffers per capita. We snappen de angst en emotie, maar eigenlijk moet je sowieso alleen naar het nú kijken. De Nederlandse overheid (geadviseerd door het RIVM op basis van álle actuele cijfers) wijzigt een reisadvies echt niet zomaar van Oranje naar Geel…

Feit is dat er op dit moment (Zweden uitgezonderd, waarvoor daarom ook nog Code Oranje geldt) weinig plekken zijn waar de actuele besmettingsgraad veel hoger is dan in Nederland. In veel Italiaanse, Spaanse en Franse regio’s (vooral die in het zuiden) is de actuele besmettingsgraad zelfs aanzienlijk lager dan bij ons in Nederland. Enige uitzonderingen naast Zweden zijn eigenlijk nog Lombardije (Italië) en de regio Madrid/centraal Spanje, al zijn die regio’s énorm groot en zijn ook hier weer veel verschillen per gemeente en subregio. Landen als Duitsland, Oostenrijk en Griekenland kenden en kennen sowieso veel minder besmettingen dan Nederland.

5. Geen repatriëring? Niet verzekerd?

FABEL: ook bij ‘Code Geel’ ben je niet verzekerd en als je vast komt te zitten in het buitenland wordt je niet gerepatrieerd (“Ja, ammehoela, ik ga écht niet ver weg hoor! Rutte heeft gezegd dat ze ons niet komen halen als het misgaat!”).

FEIT: je bent wél verzekerd en wie een ‘pakketvakantie’ boekt met vlucht + hotel, wordt in noodsituaties gewoon ‘opgehaald’ door de reisorganisatie.

Bij vakanties in landen waarvoor ‘Code Geel’ geldt, keert je reisverzekering in principe gewoon uit bij schade, diefstal of noodzakelijke medische repatriëring. Premier Rutte gaf eerder aan dat de Nederlandse overheid niét gaat repatriëren indien mensen ‘vast’ komen te zitten in het buitenland door een corona-uitbraak. Reisorganisaties doen dit echter wel. Dat geldt alleen indien je een pakketreis geboekt hebt (combinatie vlucht + hotel) bij ANVR-reisorganisaties zoals TUI of Corendon.

Overigens betekent een eventuele aanpassing van Code Geel naar Code Oranje ook niet meteen dat je ‘vast’ zit in een land, maar alleen dat vanaf dat moment reizen wordt afgeraden. Dan kun je nog gewoon terug. De genoemde repatriëring geldt echt alleen in uitzonderlijke gevallen van corona-uitbraken met verplichte quarantaines en plotseling gesloten grenzen/luchtruim in een bepaald land. Die kans lijkt, nu corona sowieso overal ‘gemeengoed’ geworden is en men bij kleine besmettingshaardjes ook niet meteen in paniek schiet, zeer klein.

LEES OOK: Vakantie & corona: in déze 11 landen kun je weer op vakantie!

6. Vliegen gevaarlijk?

FABEL: vliegen met zoveel mensen dicht op elkaar is hartstikke risicovol (“Ik ga écht niet met 300 man in zo’n vliegtuig zitten hoor, ben je gek!”).

FEIT: het risico van besmetting aan boord van een vliegtuig is zéér laag.

Hoe krom het ook kan overkomen dat de 1,5 meter verplichting in vliegtuigen niet geldt: er zit wel degelijk logica (en wetenschap) achter. Het risico van besmetting aan boord van vliegtuigen is nou eenmaal laag. Moderne vliegtuigen zijn namelijk voorzien van High Efficiency Particulate Air-filters (HEPA-filters). Deze zorgen voor schone cabinelucht van hoge kwaliteit, waarbij er een hoge mate van luchtcirculatie plaatsvindt. Deze HEPA-filters zijn ontworpen om 99,99 procent van de virussen en bacteriën te vangen, waaronder coronavirussen. Overigens gaat de luchtstroom in vliegtuigen van boven naar beneden, waardoor de kans op horizontale transmissie in de cabine verder afneemt. De verplichting van mondkapjes én het regelmatiger reinigen van de vliegtuigen, plus verminderde contactmomenten, doen de rest.

Ook RIVM-directeur Jaap van Dissel verklaarde al dat de kans op besmetting in een vliegtuig ‘buitengewoon klein’ is. En nee, het risico is natuurlijk niet núl. Je loopt altijd (kleine) risico’s in het leven. Maar feit is ook dat er al weer wekenlang honderden dagelijkse vluchten zijn in Europa en er tot nu toe geen enkel geval bekend is van een besmettingshaard.

7. Verplichte coronatests & quarantaines?

FABEL: in sommige landen krijg je bij aankomst een verplichte coronatest en moet je in verplichte quarantaine! (‘Ja en dan eerst een week in quarantaine zeker, daahááág, dan is je halve vakantie voorbij!’

FEIT: per 1 juli is er (m.u.v. IJsland) geen enkel Europees vakantieland waar verplichte coronatests en quarantaines gelden.

Alle paniekerige berichtgeving over eventuele verplichte coronatests en quarantaines in landen als Spanje en Griekenland is overdreven en verouderd: dat is na 1 juli in geen enkel Europees vakantieland (dat de ‘Code Geel’ heeft) aan de orde. Enige uitzondering is IJsland, dat bij aankomst op het vliegveld van Reykjavik een verplichte coronatest afneemt (en je dezelfde dag op je accommodatie nog uitslag geeft). Deze test is is trouwens niet nodig als je een betrouwbare gezondheidsverklaring hebt waarop staat dat je recent negatief getest hebt op het virus. Het andere land waar (nú nog, t/m 30 juni!) verplichte coronatests gehouden worden voor Nederlanders is Griekenland. Dat geldt overigens alleen voor aankomsten op Athene; en de uitkomst ervan mag je in je eigen accommodatie afwachten. Bij negatief resultaat geldt er ook geen quarantaine van een week, zoals eerder wel eens vermeld.

Maar ook in Griekenland geldt: na 1 juli ben je als Nederlander overal weer welkom en worden er nergens meer standaard coronatests gedaan. Je bent vrij om te gaan en staan waar je wilt. Er zijn dan alleen nog steekproefsgewijze tests, maar dat zal in de praktijk niet veel voorkomen. En ook dan kun je na de test meteen doorreizen naar je accommodatie, waar je het resultaat kunt afwachten.

Conclusie

In veel gevallen is informatie uit (sociale) media zwaar overdreven of gewoon feitelijk onjuist. Bovendien is onze inschatting dat de soep niet zo heet gegeten wordt als hij wordt opgediend. Maatregelen zullen naar verwachting eerder versoepeld dan aangescherpt worden en met een beetje gezond verstand (én gedrag) kun je gewoon een heerlijke vakantie vieren, ook in het buitenland!

Zoals ze het in het oosten van Nederland zeggen: ‘Vaak bu’j te bange’, oftewel: vaak ben je te bang…

Actuele zomervakantie aanbiedingen:

Meer lezen

• Corona en vakantie: in déze landen kun je je zomervakantie 2020 vieren! (UPDATE)
• Corona maatregelen op campings in o.a. Italië, Frankrijk, Spanje, Oostenrijk: het valt reuze mee!
• 10x leuke Europese vakantiebestemmingen dichtbij met de auto

 coronavirus