Colmar, de parel van de Elzas – alle bezienswaardigheden, info & tips wat te doen

Waar staat Colmar om bekend?

Colmar is niet alleen een van de best bewaarde steden van de Elzas (‘Alsace’ op zijn Frans), maar ook van heel Frankrijk. Met name La Petite Venise, de middeleeuwse handels- en ambachtswijk, trekt met zijn vrijwel ongeschonden vakwerkhuizen uit de 14e en 15e eeuw veel bezoekers aan.

Rue des Marchands

Daarnaast vervult Colmar, dat aan de beroemde Route des Vins d’Alsace ligt, al eeuwen een centrale rol in de Elzasser wijnproductie. De stad fungeert als toegangspoort tot tientallen omliggende wijndorpen waar wijnfestivals worden gehouden en wijnhuizen bezocht kunnen worden voor een proeverij van Pinot, Crémant, Riesling en Gewurztraminer.

Kunstzinnig is Colmar ook te noemen. De stad is de thuisbasis van Musée Unterlinden, een van de belangrijkste kunstmusea in Frankrijk. Ook is het de geboorteplaats van Frédéric Auguste Bartholdi, de ontwerper van het Vrijheidsbeeld. Tot slot is ook de kerstmarkt van Colmar het benoemen waard. In de kerstperiode wordt de stad prachtig verlicht en kunnen verschillende marktjes afgestruind worden.

Geschiedenis van Colmar

Hoewel de geschiedenis van Colmar teruggaat tot de tijd van de Romeinen, werd de stad pas van betekenis in de middeleeuwen. Door het ontvangen van stadsrechten en de gunstige ligging aan belangrijke handelsroutes en waterwegen kon Colmar in de 14e en 15e eeuw uitgroeien tot een welvarende handelsstad.

Uithangbord aan de Rue des Golovs.

In de eeuwen die volgden, wisselde Colmar regelmatig van heerser. De stad kwam in 17e eeuw onder Frans bewind, werd na de Frans-Duitse Oorlog (1871) door de Duitsers geannexeerd en vervolgens – na een periode van bijna 50 jaar – weer teruggegeven na de Eerste Wereldoorlog (1918). Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Colmar bezet door nazi-Duitsland, tot de stad bevrijd werd tijdens de Slag om Colmar in 1945.

Ondanks de bezetting en bevrijding van Colmar, is de historische binnenstad grotendeels gespaard gebleven. Veel gebouwen uit de 14e en 15e eeuw zijn dan ook in authentieke staat te bewonderen. Aan sommige vakwerkhuizen van vissers, wijnproducten en handelaars hangen zelfs nog uithangborden!

La Petite Venise

In het zuiden van het oude centrum ligt La Petite Venise, de meest pittoreske wijk van Colmar. De wijk is – zoals de naam al doet vermoeden – vernoemd naar Venetië, vanwege de kronkelende rivier, bruggetjes en vakwerkhuizen langs het water.

De wijk ontwikkelde zich in de 14e en 15e eeuw rondom de Lauch, de rivier die door La Petite Venise stroomt. Landbouwgoederen als groenten en wijn werden over de rivier vervoerd en na verloop van tijd trok de wijk steeds meer handelaars, vissers, leerbewerkers en andere ambachtslieden aan.

Tot de hoogtepunten van La Petite Venise behoren de fotogenieke brug aan de Rue Turenne, de overdekte markthal Le Marché Couvert en de Quai de la Poissonnerie, de kade – vol terrasjes! – in de oude visserswijk. Een leuke manier om de wijk te verkennen, is om een boottochtje te maken over de Lauch.

De Lauch met rechts de overdekte markthal

De vakwerkhuizen van Colmar

Kenmerkend voor de vakwerkhuizen in Colmar zijn de laadplatformen aan de rivierkant en het houten skelet. Houtskeletbouw was een populaire bouwmethode in de middeleeuwen en Renaissance, wat nog altijd goed te zien is aan de houten balken. Kleurrijk waren de huizen in deze periode nog niet; afhankelijk van de gebruikte pigmenten en hoeveelheid kalk waren ze grijs, beige of oker van kleur.

Dat veranderde onder invloed van het romantisch nationalisme in de 19e eeuw. Ook door de toenemende belangstelling voor het verleden werd besloten tot restauratie en verfraaiing van de historische huizen. Het gebruik van kleur begon in deze periode ook te leven, al was het vooral een manier om het vakwerk te accentueren.

Maison Pfister

Na de Tweede Wereldoorlog, zo tussen 1950 en 1960, werd Colmar actief gerestaureerd met oog op zowel het behoud van erfgoed als toerisme. De vakwerkhuizen werden voorzien van levendige kleuren als roze, blauw, geel en groen om de stad een sprookjesachtige uitstraling te geven. De huidige kleuren, vaak wat zachtere pasteltinten, zijn wat meer ingetogen.

De bloembakken aan de buitengevels en ramen van huizen volgden enkele jaren later om de vakwerkhuizen er nog sfeervoller uit te laten zien. Met name (rode) geraniums en petunia’s werden gebruikt om het stadsbeeld te verfraaien. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het ene vakwerkhuis mooier (en rechter) is dan de ander. Tot de bekendste en meest opvallende vakwerkhuizen behoren:

Maison Adolph en het Koïfhus

• Maison Pfister (1537): dit oude, iconische huis – dat beschouwd wordt als hét symbool van de (duitse) Renaissance architectuur in Colmar – ligt aan Rue des Marchands, een van de mooiste straten van de oude stad. Bijzonder zijn de erkertoren, sierlijke houten galerijen en schilderingen op de gevels. Het Maison Pfister is dagelijks geopend van 10.00 tot 19.00 uur.

• Maison des Têtes (1609): dit paleis, dat ooit werd gebouwd voor een rijke wijnhandelaar, fungeert tegenwoordig als een luxe hotel met een gerenommeerd restaurant. De blikvanger van het huis is de gevel met meer dan honderd gebeeldhouwde gezichten.

• Maison Adolph: dit gebouw aan de Place de la Cathédrale is naar vermoeden rond 1350 gebouwd en hiermee een van de oudste gebouwen van de stad. Door de eeuwen heen zijn er verschillende delen aan Maison Adolph toegevoegd, waaronder de bovenverdieping en de vakwerkgevel (16e eeuw).

Achterzijde vakwerkhuizen

Bezienswaardigheden van Colmar

De wijk La Petite Venise en de bovengenoemde vakwerkhuizen zijn niet de enige bezienswaardigheden in Colmar. In en rondom het oude centrum zijn ook enkele kerken, gebouwen en musea te vinden die de moeite waard zijn. Op verkenning uit gaan kan prima te voet, aangezien de bezienswaardigheden relatief dicht bij elkaar liggen.

Een aanrader net buiten de stad is Eguisheim. Dit wijndorpje is gebouwd rondom een kasteel uit de 13e eeuw en wordt omgeven door wijngaarden. Andere mooie dorpjes in de omgeving zijn Kaysersberg, Riquewihr en Ribeuville.

Collégiale Saint-Martin

De Collégiale Saint-Martin aan de Place de la Cathédrale behoort tot de oudste bouwwerken van Colmar en wordt beschouwd als een van de belangrijkste voorbeelden van gotische architectuur in de Elzas. De kerk, die werd gebouwd tussen 1235 en 1365, heeft een opvallend kleurrijk dak, een ranke torenspits en prachtige glas-in-loodramen.

Collégiale Saint-Martin

De kerk wordt vanwege haar omvang en uitstraling vaak aangeduid als de ‘kathedraal van Colmar’, al is dit technisch onjuist. Collégiale Saint-Martin is namelijk geen kathedraal (hoofdkerk van een bisdom), maar een voormalige kapittelkerk. De kathedraal (de hoofdkerk) van de Elzas bevindt zich in Straatsburg.

In Colmar bevindt zich trouwens ook een ander mooie kerk, de Église Saint-Matthieu. Deze protestantse kerk, voltooid in 1340, ligt aan de Grand Rue, op zo’n 200 meter van de Collégiale Saint-Martin. Bijzonder aan de Église Saint-Matthieu is het – voor gotiek typerende – hoge schip, de gewelfde plafonds en de gebrandschilderde ramen.

De Presbytère Protestant

Dit historische monument aan de Grand Rue, naast de kerk van Saint-Matthieu, komt uit de Renaissance (1606) en fungeerde vroeger als woonplek van protestantse dominees. Op elke hoek van het huis bevinden zich torentjes van drie verdiepingen en op de begane grond bevindt zich een bogengalerij met restaurants en winkeltjes.

Presbytère Protestant (links) aan de Grand Rue

Het Koïfhus

Het Koïfhus (1480) aan de Grand Rue wordt ook wel aangeduid met de naam ‘Ancienne Douane’ en werd in de middeleeuwen beschouwd als het economische en administratieve hart van Colmar. Oorspronkelijke fungeerde het gebouw als een douane- en magazijngebouw, in latere jaren gold de bovenzaal als ontmoetings- en vergaderplaats voor de vertegenwoordiger van de 10 keizerlijke steden in de Elzas.

In de 16e en 17e eeuw werden er 2 gebouwen tegen het Koïfhus aan gebouwd; het ene diende als slagerij en abattoir, het andere werd gebruikt voor de verwerking van talg en kaarsen. Sinds de Franse Revolutie heeft het Koïfhus verschillende functies gehad. Zo heeft het gefungeerd als een theater, een school en een bankkantoor.

Het Koïfhus

De opvallende, gekleurde dakpannen en de huidige toren werden aan het Koïfhus toegevoegd aan het eind van de 19e eeuw. Vandaag de dag is het Koïfhus vooral een decor voor tentoonstellingen, culturele evenementen en paas- en kerstmarkten. Achter het Koïfhus ligt het prachtige Place de l’Ancienne Douane. Op dit plein staat de Schwendi-fontein, vernoemd naar de aanvoerder van het Heilig Romaanse Rijk. Het standbeeld bovenop de fontein is gemaakt door de kunstenaar Bartholdi.

Musée Unterlinden

Dit museum voor beeldende kunst is gehuisvest in een 13e-eeuws dominicanenklooster en combineert historisch erfgoed met kunstschatten als de Retabel van Issenheim en schilderijen van Picasso, Renoir en Monet. Het Musée Unterlinden, dat halverwege de 19e eeuw werd geopend, geldt dan ook als een van de belangrijkste musea van de Elzas.

Retabel van Issenheim

De collectie loopt uiteen van archeologische vondsten uit de Romeinse tijd tot beeldende kunst uit de middeleeuwen, schilderkunst uit de 19e en 20e eeuw en moderne installaties. Het museum is 6 dagen per week geopend (dinsdagen gesloten) en toegangskaarten kunnen zowel via de online ticket shop als aan de kassa van Musée Unterlinden gekocht worden.

De museumshop, gelegen naast het ticketkantoor, is vrij toegankelijk en gaat een uur na openingstijd open. Bij het restaurant van het museum – geopend van woensdag t/m zondag – kun je terecht voor een kopje koffie met wat lekkers erbij. Bij mooi weer kan er op het terras gezeten worden.

Musée Bartholdi

In Colmar bevindt zich ook het Musée Bartholdi, een intiem museum gewijd aan de werken van Frédéric Auguste Bartholdi. Deze lokale, Franse kunstenaar uit de 19e eeuw werd wereldberoemd als ontwerper van het vrijheidsbeeld in New York.

Bronzen standbeeld bij Musée Bartholdi

Een ander bekend werk van Bartholdi is Le Lion de Belfort, het grootste stenen standbeeld van Frankrijk. Deze sculptuur van een liggende leeuw is maar liefst 22 meter lang en 11 meter hoog en bevindt zich aan de voet van de citadel van Belfort in de regio Bourgogne. In Parijs bevindt zich een kleinere replica van brons op het plein van de Place Denfert-Rochereau.

Het museum is gevestigd in het geboortehuis van Bartholdi en geeft een kijkje in het leven van de kunstenaar en de totstandkoming van het Vrijheidsbeeld. Daarnaast zijn er allerlei schetsen, sculpturen en beelden te bewonderen. Musée Bartholdi is van dinsdag t/m zondag geopend in de ochtend en in de middag.

Ook gemaakt door Bartholdi: het beeld van de Schwendi fontein

Het toeristentreintje

Een leuke manier om het oude centrum te verkennen, is met het gele, witte of groene toeristentreintje. Tijdens een – 7 km lange – rit van een half uur kom je langs de belangrijkste bezienswaardigheden, terwijl je via een koptelefoon (ook in het Nederlands) interessante informatie krijgt over wat je onderweg ziet.

Het groene toeristentreintje

• Een rondrit voor een volwassene kost €8 per persoon, voor kinderen kost een kaartje €4. Kleintjes van 1 jaar of jonger mogen gratis mee.
• Kaartjes kunnen ter plaatse (alleen cash) gekocht worden en met een creditcard via de officiële ticketshop.

De treintjes rijden het hele jaar rond en vertrekken vanaf Rue Kléber, vlakbij het Unterlinden Museum. Tussen Pasen en Allerheiligen kun je een ritje maken tussen 09.00 en 18.30 uur, daarbuiten tussen 10.00 en 16.00 uur.

Winkelen in Colmar

In de vakwerkhuizen van de autoluwe oude stad zitten talloze boetiekjes, ateliers en speciaalzaken verstopt. Je vindt er lokale lekkernijen als Elzasser wijnen, honing en bredele-koekjes. Ook kunstliefhebbers komen aan hun trekken in de kleine galerieën en antiekwinkeltjes. Voor wie op zoek is naar iets bijzonders, zijn er stijlvolle mode- en interieurwinkels.

De leukste straten om te winkelen zijn Rue des Marchands, Rue des Têtes en Rue Vauban – stuk voor stuk fotogeniek en vol karakter. Rue du Général de Gaulle is wat drukker, maar perfect voor een middagje struinen langs bekende en lokale namen. Op zaterdagen komt de stad extra tot leven met een markt vol streekproducten.

Culinair Colmar: de lokale keuken

De keuken van Colmar is een smaakvolle mix van Frans en Duits, passend bij de ligging van de Elzas vlakbij de grens. Je proeft er Franse verfijning én Duitse hartigheid, met gerechten als choucroute (zuurkool met worst) en baeckeoffe (stoofpot). Ook in het zoete aanbod zie je die mix terug, bijvoorbeeld in de luchtige tulband cake kougelhopf.

Flammkuchen – of tarte flambée – zijn misschien wel het bekendste Elzasser gerecht. Deze knapperige, hartige taart is perfect als lunch of borrelhap en wordt in Colmar op veel plekken geserveerd. Voor een authentieke ervaring kun je terecht bij het piepkleine restaurant La Soï, waar ze de flammkuchen traditioneel bakken in een houtoven. Ook La Fleur de Sel en La Stub aan Grand Rue serveren lekkere flammkuchen.

Le Marché Couvert de Colmar

Flammkuchen laten zich trouwens uitstekend combineren met een glas Elzasser wijn. Colmar ligt in het hart van de Route des Vins d’Alsace en telt talloze wijnhuizen en proeflokalen, waar je onder andere Riesling, Pinot Gris en Gewurztraminer kunt proeven.

Tip: bezoek ook de overdekte markt Le Marché Couvert. In deze sfeervolle markthal koop je verse groenten, kazen, charcuterie en ambachtelijke lekkernijen. Le Marché Couvert de Colmar is van dinsdag t/m zondag geopend./p>

Festivals en evenementen

Colmar bruist het hele jaar door van de culturele evenementen, met een paar echte hoogtepunten die bezoekers van heinde en verre trekken. Het bekendste is het 10-daagse Festival International de Colmar, een klassiek muziekfestival dat elk jaar in juli plaatsvindt.

Colmar tijdens Festival du Printemps

In het voorjaar wordt in Colmar het drie weken durende Festival du Printemps gevierd, om het aanbreken van de lente te versieren. De stad wordt vrolijk versierd en er vinden diverse paas- en bloemenmarkten plaats. Ook worden er creatieve workshops en kinderactiviteiten georganiseerd en op Place des Dominicains vindt een markt met streekproducten plaats.

Op de officiële website van Tourisme Colmar vind je een overzicht van alle geplande evenementen, festivals en feesten. Ook vind je er meer informatie over markten, leuke activiteiten en guided tours die in Colmar plaatsvinden.

Kerstmarkten Colmar

Eind november verandert Colmars oude stad in een sprookjesdecor met duizenden lichtjes, versierde gevels en gezellige houten chalets. De stad telt maar liefst 6 kerstmarkten met elk een eigen karakter en aanbod. Kinderen kijken hun ogen uit op de kerstmarkt bij La Petite Venise, compleet met draaimolen en kinderboerderij.

Wat de kerstmarkten van Colmar zo bijzonder maakt, is de intieme sfeer. Geen grootschalige drukte, maar knusse pleinen, Elzasser specialiteiten en met zorg gemaakte ambachtelijke cadeaus. Kijk voor meer informatie over de kerstmarkten op de website van Christmas Alsace.

Klimaat & beste reistijd

Colmar staat bekend als een van de droogste en zonnigste steden van Frankrijk. De zomers zijn warm met gemiddelde temperaturen rond de 25°C in juli en augustus, terwijl de winters fris maar vaak helder zijn. Dankzij de gunstige weersomstandigheden is de streek rond Colmar ideaal voor wijnbouw. In het voorjaar staan de wijnvelden in bloei en in de herfst kleurt het landschap goudgeel tijdens de druivenoogst.

De maanden mei, juni en september zijn perfect voor een bezoek: het weer is aangenaam, de natuur op z’n mooist en je ontwijkt de grootste drukte. Ook voor een wijnproeverij of een rit over de Route des Vins d’Alsace zijn dit de beste maanden.

Reizen naar Colmar: hoe kom je er?

Colmar ligt in het oosten van Frankrijk – bij de grens met Duitsland en Zwitserland – op zo’n 500 tot 600 kilometer afstand van Nederland. Met de auto rijd je er in zo’n 6 tot 7 uur naartoe. Een mooie route loopt via Luxemburg en Straatsburg, met onderweg genoeg mogelijkheden om even te pauzeren.

Ook met de trein is Colmar prima te doen. Vanuit Nederland kun je met de Eurostar – via Parijs – naar Straatsburg reizen. Hier kun je overstappen op de trein naar Colmar. De rit van 62 kilometer neemt een half uurtje in beslag. Afhankelijk van je vertrekpunt ben je tussen de 6,5 en 10 uur onderweg. Treintickets naar Straatsburg zijn te boeken vanaf €80 enkele reis via NS International.

Opmerkingen? Aanvullingen?

Al onze teksten worden geschreven door échte vakantie-experts, die uitgebreid research doen en hun eigen ervaringen gebruiken. We doen ons best om de informatie op 27vakantiedagen.nl zo volledig, accuraat en actueel mogelijk te houden. Toch kan er een foutje ingeslopen zijn, of kan bepaalde informatie ingehaald zijn door de actualiteit. Mocht je fouten zien, tips en/of aanvullingen hebben: neem contact met ons op via ons contactformulier of mail naar info@27vakantiedagen.nl!