Tibet

Laatst bijgewerkt op 7 oktober, 2023

Tibet is officieel een ‘autonome regio binnen de Chinese volksrepubliek’, maar heeft een geheel eigen cultuur en sfeer. De natuur, de spirituele cultuur en eeuwenoude Boeddhistische gebruiken maken een bezoek aan Tibet héél bijzonder.

Tibet

Grenzend aan de hooggebergtes van Yunnan en Sichuan ligt de Tibetaanse Autonome Regio. Deze beslaat ongeveer de helft van de oppervlakte van het oorspronkelijke Tibet, dat sinds de ‘invasie van Tibet’ van 1950-51 behoort tot de Volksrepubliek China. Tibet is de meest spirituele en mystieke regio ter wereld en door zijn hoge ligging (gemiddeld 4500 meter) tevens de moeilijkst bereikbare. Een walhalla voor de echte avonturier.

De autonomie van Tibet

De Tibetanen heb zich sinds mensenheugenis altijd al anders gevoeld dan de Chinezen. De Tibetanen kennen een geheel eigen geschiedenis met een eigen cultuur, een eigen taal en eigen gebruiken. In 1912 verklaarde Tibet zich dan ook onafhankelijk van China. Dit werd echter internationaal niet erkend, waardoor de status van Tibet lange tijd onduidelijk bleef. Vanaf de zelfuitgeroepen onafhankelijkheid kreeg Tibet te kampen met revoluties, meerdere opstanden onder het volk en onenigheden met moederland China. Tegenwoordig is de politieke status van Tibet nog steeds onduidelijk. China claimt dat Tibet onderdeel van het Chinese land is, terwijl Tibet onafhankelijkheid aanhangt. Tibet voert in elk geval een eigen vlag, een eigen bestuur en een eigen munteenheid. Tibet heeft zijn naam te danken aan de Arabische taal, waar het woord Töbän ‘de hoogten’ betekent.

De Tibetaanse cultuur en gebruiken

Tibet kent veel invloeden van diverse culturen, zoals de Mongolen, de Nepalezen, de Chinezen en de Arabieren. Deze mengelmoes van invloeden zorgt voor een interessante en unieke cultuur onder de Tibetanen. In het straatbeeld valt op dat veel inwoners van Tibet tegenwoordig de traditionele klederdracht van hun volk in combinatie met westerse kleding dragen. Typisch Tibetaans is een kleurig geweven schort en een wikkeljurk voor vrouwen, een gekleurde reisdeken voor mannen en vele zijden sjaals. Zowel mannen als vrouwen dragen altijd bedekkende kleding zoals lange rokken of broeken en lange mouwen.

De lokale specialiteit: Yak!

Tibet heeft tevens een geheel eigen keuken. Tsampa, een lokaal gemaakt deegproduct, is de basis voor iedere maaltijd. Dit wordt aangevuld met bijvoorbeeld vlees van het schaap, de geit of de yak. Ook yoghurt en kaas vind je veel in Tibet. Gerechten gemaakt van producten van de yak zijn ontzettend populair in Tibet, denk aan yakboter, yakvlees of yakmelk.

Backpacken of zelfstandig reizen in Tibet: (on)mogelijk?

Reizen naar en door Tibet vergt een zeer goede voorbereiding en laat weinig ruimte voor impulsieve uitjes en tripjes, maar is zeker niet onmogelijk. Een goede en de meest voorkomende manier om zonder al te veel zorgen toch Tibet te kunnen bezoeken is door het boeken van een georganiseerde groepsrondreis. Dit kan bijvoorbeeld via Sawadee, Djoser en Shoestring. Het is nog steeds verboden om door Tibet te ‘backpacken’, maar je kunt wel individueel reizen door vooraf tripjes met een gids te boeken. Onder begeleiding van een gids is de enige manier waarop je door Tibet mág reizen. Via een reisagent kun je toch je eigen reis samenstellen, maar word je wel goed geadviseerd en geholpen bij het regelen van je reis. Dit kan bijvoorbeeld via Tibet online.

Tibet binnenkomen

Om Tibet binnen te komen is een China visum verplicht. Deze is 3 maanden geldig en te verkrijgen op de website van het Chinese Visa Application Service Center, of via een ANWB winkel bij jou in de buurt. Naast een geldig visum voor China heb je een reisvergunning nodig, tegenwoordig wordt dit ook verstrekt aan kleine groepen (vanaf 2 pers.). Deze vergunning kun je wel uitsluitend regelen via een reisagent vanaf het moment dat je het visum hebt ontvangen. Voorwaarde voor het verkrijgen van een permit is, dat je een van te voren vastgelegd reisprogramma hebt. De politieke situatie in Tibet en de geldende regels wijzigen regelmatig. Helaas gebeurt het mede daarom dat een permit verzoek zonder nadere toelichting wordt afgewezen en de reisplannen in het water vallen. Wanneer je je Tibet reis combineert met een bezoek aan Nepal heb je ook voor Nepal een visum nodig. Kijk hier. Het visum voor Nepal kun je vooraf bij het consulaat in Amsterdam aanvragen of ter plaatse bij de grens. Wanneer je een georganiseerde groepsreis boekt regelt de touroperator al deze documenten.

Het Pangong Tso Lake.

Omdat de tweede taal in Tibet Engels is – Tibetaans is de eerste taal – is de taalbarrière veel lager dan in China. Mei, juni en september zijn de beste maanden om naar Tibet te reizen. Hiermee vermijd je de relatief koude wintermaanden. Je kunt een rondreis Tibet goed combineren met een kort verblijf in de hoofdstad van Nepal: Kathmandu. Je reis starten in Nepal is sowieso een goed idee. Vanwege de hoogte heb je namelijk een aantal ‘rustdagen’ nodig om langzaam te acclimatiseren.

Tibet-Nepal-combireizen worden onder andere aangeboden door Djoser, ANWB Vakanties en Sawadee, of combineer Tibet met Nepal én China met deze rondreis van Koning Aap.

Technisch gezien kun je Tibet ook bereiken vanuit China: door de spoorlijn tussen Peking en Lhasa, die in 2007 is aangelegd. Door de hoge kosten van de overland-permits kiezen de meeste mensen er echter voor om per vliegtuig naar Tibet te reizen. Vanuit Kathmandu vlieg je in korte tijd naar Lhasa. Wanneer je er voor kiest over land van Kathmandu naar Lhasa te reizen passeer je hoge bergpassen, waarbij de kans op hoogteziekte erg groot is. Ook in Lhasa moet je eigenlijk weer een paar dagen acclimatiseren, voordat je verder (en hoger) het land in trekt.

Mocht je ervoor kiezen je reis – met de bijbehorende papierwinkel – zelf te regelen, let dan in ieder geval goed op de volgende zaken:

• Zorg ervoor dat je op reis ten alle tijden kopieën van je paspoort en pasfoto’s bij je hebt. Je paspoort dient ten minste nog zes maanden na terugkomst geldig te zijn. Tip: laat ook een kopie van je paspoort achter bij thuisblijvers.
• We raden je aan je Yuans te pinnen bij the bank of China, let op: alleen in Lhasa en Shigatse te vinden.
• Let erop dat de regels van de Tibetaanse autoriteiten regelmatig wijzigen. Laat je goed adviseren door een reisadviseur voor vertrek.
• Hoe groter de groep, hoe minder duur de reis wordt. Ook al kies je niet voor een georganiseerde groepsreis, reizen met een aantal reisgenoten maakt je reis aanzienlijk goedkoper (en leuker !).
• Zoek van te voren je informatie op. In Tibet heerst net als in China sterke censuur op het internet. Toegang tot social media is zwaar beperkt en ook Google bestaat slechts in een aangepaste versie.

Reisroute Tibet: bezienswaardigheden en hoogtepunten

Hoofdstad Lhasa

Het Potala paleis in Lhasa.

Onmisbaar tijdens een reis door Tibet is een bezoek aan hoofdstad Lhasa. Lhasa bestaat uit twee delen: het Chinese deel wat qua sfeer en aanzicht vergelijkbaar is met andere Chinese steden en het meer authentieke Tibetaanse deel. Veel kloosters in de stad zijn tijdens de Culturele Revolutie verwoest. Deze zijn echter grotendeels weer opgebouwd en toegankelijk voor publiek. Als je in Lhasa bent mag een bezoek aan het 13 verdiepingen tellend Potala paleis, vol met boeddha beelden en muurschilderingen, zeker niet ontbreken. Het spectaculaire Potala paleis was het winterpaleis van onder andere de dalai lama’s, en is gebouwd op de berg Marpori. Let er wel op dat het paleis enkel in groepsverband mag worden bezocht gedurende max. een uur. Een andere must see is de grote Jokhang tempel, de belangrijkste zetel van het Tibetaans boeddhisme. Vele boeddhisten komen naar deze tempel als bedevaartreis om er te bidden en offers te brengen. De Jokhang Tempel, die tegenwoordig op de Unesco werelderfgoedlijst staat, is ook van binnen te bezoeken. Je treft een goed onderhouden tempel aan die uitbundig versierd is met goud en rood. Gekleurde doeken hangen van de balustrades van de balkons en monniken in oranje gewaden lopen af en aan.

Gebed in de Jokhang tempel.

In de omgeving van Lhasa zijn diverse andere kloosters gelegen die een bezoek waard zijn zoals het Drepungklooster en Sera, twee van de grote drie gelug-kloosteruniversiteiten van Tibet. De ligging tegen een gebergte aan zorgt net als bij het Potala paleis voor prachtige plaatjes. Ook fraai is het voormalig zomerpaleis van de Dalai Lama, Norbulingka genaamd. Dit gebouw met zijn overdadig versierde wit met gouden buitenkant en het omliggende park staan eveneens op de Unesco werelderfgoedlijst.

Verder vanuit Lhasa

De meeste reisroutes leiden vanuit Lhasa via Gyantse, Shigatse en Samye naar Rombuk. Het is per reisaanbieder en duur van de reis verschillend welke tussenstops er op de route nog meer worden gemaakt. Onderweg passeer je talloze prachtige bergmeren, waaronder op z’n minst één van de vier heilige meren in Tibet, nomadenvolken, bergpassen, tempels, kloosters en gletsjers op slechts een steenworp afstand.

Gyantse

Het Palkhorklooster in Gyantse.

Gyantse is een traditioneel plaatsje en ligt op 3950 meter hoogte. De belangrijkste bezienswaardigheid in Gyantse is het Palkhorklooster met de Kumbum-stupa, waarin je maarliefst zeven verdiepingen omhoog kan klimmen tussen de muurschilderingen. Mocht je na deze inspanning nog energie overhebben leent de omgeving van Gynatse zich uitstekend voor een stevige wandeling. In Shigatse heb je onder andere de gelegenheid twee eeuwenoude kloosters te bezoeken, waaronder het Tashi Lumpo klooster. In de omgeving van Samye kun je een trekking maken van een aantal dagen, waarbij je kampeert in de weelderige natuur te midden van prachtige bergen en meren.

Shigatse

Het Tashilhunpo klooster in Shigatse.

Het grotendeels moderne Shigatse (90.000 inwoners) is na Lhasa de grootste stad van Tibet en wordt met name bezocht vanwege het op een heuvel gelegen Tashilhunpo klooster. Dit enorme kloostercomplex is iets minder gedecoreerd dan de kloosters in en om Lhasa, maar biedt wel een prachtig uitzicht over de stad. Het zogenoemde Samyeklooster is het oudste klooster van Tibet en ligt zeer afgelegen. Het lijkt een magische plek: een klooster met daaromheen enkele gebouwen en verder helemaal niets in de weide omtrek. Wil je dit klooster bezoeken, houd dan rekening met een lange voettocht of boottocht.

Rongbuk klooster

Het Rongbuk klooster.

Eenmaal aangekomen in Rongbuk (op bijna 5000 meter hoogte) kun je een bezoek brengen aan het Rongbuk klooster. Vanuit hier maak je de tocht naar het Mount Everest Base camp (letterlijk het hoogtepunt van de reis), gelegen in het Qomolangma Natuur Reservaat. Onderweg passeer je de Gyatso pas, waar je een hoogte bereikt van zo’n 5.200 meter. Het uitzicht onderweg is adembenemend mooi en leidt de aandacht al snel af van het feit dat het best een zware tocht is op deze hoogte met een koude wind. Met name met de zonsopgang is het Base Camp een bijna magische plek met uitzicht op de imposante Mount Everest. Vanuit Rongbuk kun je direct terug reizen naar Nepal of teruggaan naar Lhasa.

Tibet – hoe kom je er?

Het is vanuit Nederland niet mogelijk om rechtstreeks naar Lhasa in Tibet te vliegen. Overstappen in Chengdu, Kunming, Shanghai of Beijing in China is een goede optie, echter kan Tibet ook vanuit Kathmandu in Nepal met het vliegtuig worden bereikt. Vanuit diverse steden in China, zoals Chengdu en Beijing, is het tevens mogelijk om met de trein naar Tibet te reizen. Tibet over land met een eigen auto inreizen is een groot avontuur. De wegen zijn slecht, de bureaucratie is lastig en de voorzieningen zijn schaars.

Voor georganiseerde rondreizen kun je onder andere terecht bij Sawadee, Djoser en Shoestring. Je kunt een rondreis Tibet ook goed combineren met een rondreis China.

Beste reistijd Tibet

Juli en augustus staan bekend als de maanden waarin de meeste neerslag valt in Tibet. Van november tot en met april kan het vrij koud worden met temperaturen rond het vriespunt en eronder. De beste reistijd voor Tibet is dan ook in de maanden mei, juni en september. De temperaturen zijn dan met een gemiddelde van 20 graden aangenaam en de kans op neerslag is niet heel groot.