Phnom Penh (Cambodja): alle bezienswaardigheden, tips & ervaringen

Inhoud:

1. Geschiedenis van Phnom Penh
2. Royal Palace
3. Sisowath Quay
4. National Museum
5. Psar Thmei – de centrale markt
6. Tuol Sleng Genocide Museum
7. Choeung Ek – ‘The Killing Fields’
8. Reizen naar Phnom Penh
9. Beste reistijd Phnom Penh
10. Reiservaringen en tips

Waar staat Phnom Penh om bekend?

Phnom Penh is geen Aziatische metropool zoals Bangkok of Kuala Lumpur. In Phnom Penh vind je weinig super-de-luxe shoppingcentra en megamoderne wolkenkrabbers. De architectuur is hier mede door z’n roerige geschiedenis wat meer ‘geïmproviseerd’, met half gerestaureerde (of soms ronduit afbrokkelende) Frans koloniale panden, rommelige woonhuizen met golfplaten-daken en smalle, stinkende steegjes. Maar combineer dit met enkele indrukwekkende religieuze bouwwerken, sfeervolle parkjes en broeierige markten en je krijgt een fascinerend geheel.

Ondanks zijn heftige verleden zie je in het Phnom Penh van nu juist de levenslust. Cambodja blijft een arm land, maar onder de locals is een nieuw elan te merken: er wordt veel gelachen, vrolijk gegroet en volop ‘geleefd’ en genoten. Dat laatste gebeurt zeker aan de gezellige rivierpromenade Sisowath Quay, gelegen aan de kruising van de Mekong en de Tonlé Sap rivier.

Geschiedenis van Phnom Penh

Phnom Penh werd jarenlang gezien als één van de mooiste steden van Azië. Daar kwam verandering in nadat het Rode Khmer regime, onder leiding van Pol Pot, de hoofdstad in handen nam. Een gitzwart hoofdstuk in de geschiedenis van Phnom Penh. Ook hiervoor kende de stad al een roerige tijd.

• In 1431 werd Phnom Penh de hoofdstad van het Khmer-rijk. De stad bloeide vooral op toen in 1886 de regering zich vestigde in de stad. Onder andere het regeringspaleis en de Zilveren Pagoda werden gebouwd. De Fransen legden kanalen aan voor de afwatering van moerassen rondom de stad. Daarnaast bouwden ze wegen en een haven.
• Tot en met de jaren ’20 van de 20e eeuw stond Phnom Penh bekend als de parel van Azië. Maar daar kwam verandering in toen de Verenigde Staten tijdens de Vietnamoorlog het platteland van Cambodja bombardeerden. Vele Cambodjanen vluchtten vervolgens naar de stad. Hierdoor groeide het inwonersaantal explosief en ontstonden er vele geïmproviseerde wijken met armoedige architectuur.
• In 1975 woonden er meer dan twee miljoen mensen in Phnom Penh. Op 17 april, tijdens Cambodjaans nieuwjaar, viel de Rode Khmer Phnom Penh binnen en ontruimden ze bijna de hele stad: iedereen moest het platteland op om daar te werken aan de opbouw van een ‘agrarische staat’. In 1979 lukte het de Vietnamezen om de Rode Khmer uit de hoofdstad te verjagen.

In de periode daarna keerden veel inwoners langzaam terug. Phnom Penh was in die jaren echter nog een soort wetteloze, ruige stad met veel prostitutie en criminaliteit. Na een lange wederopbouw woonden er in 1998 weer 862.000 inwoners in Phnom Penh. Anno nu is dat aantal gegroeid tot circa 1,5 miljoen inwoners. Vooral de laatste tien jaar heeft de stad zich positief ontwikkeld.

Royal Palace

Het imposante Koninklijk Paleis (Royal Palace) van Phnom Penh is een goed voorbeeld van Cambodjaanse architectuur uit de 20e eeuw. Het is paleis is over het algemeen gesloten voor bezoekers en toeristen, maar er zijn enkele gebouwen die bezocht kunnen worden. Het is zelfs mogelijk het paleis te bezoeken wanneer de koning aanwezig is. Als de blauwe vlag wappert, weet je dat de koning zich in het paleis bevindt.

• Het paleis heeft verschillende hallen waar je religieuze en koloniale elementen terug ziet. Tegenover het paleis ligt een plein met veel groen en gras. Je ziet hier veel locals picknicken of spellen spelen.
• Het plein heeft ook andere functies: zo nu en dan worden hier speeches gehouden voor het Cambodjaanse volk. Een bezoek aan het paleis kost je ongeveer €5,50 en €10 met gids. Houd wel rekening met de kledingdracht: ellebogen en knieën moeten bedekt zijn.

Sisowath Quay

Schuin tegenover het Koninklijke Paleis vind je Sisowath Quay, de historische rivierpromenade aan de kruising van de Mekong en de Tonlé Sap-rivier. Langs de oevers van de rivier ligt gras en staan er bankjes. Aan de andere kant van de straat liggen gezellige bars en restaurants. Cambodjaanse families komen op Sisowath Quay samen om het leven te vieren. Er wordt gepicknickt, gebadmintond en er worden spelletjes gespeeld.

De bars en restaurants worden vooral ‘s avonds druk bezocht door toeristen, waardoor Sisowath Quay ook een erg sociaal en levendig karakter krijgt. Je kunt op Sisowath Quay allerlei soorten restaurants vinden, zowel Cambodjaanse als Westerse restaurants. Aan de noordkant van Sisowath Quay vind je ook de night market van Phnom Penh. Hier kun je terecht voor echte Cambodjaanse kleden en andere souvenirs.

Het oude centrum met rechts boulevard Sisowath Quay.

Monnikken lopen over Sisowath Quay, bij zonsondergang.

National Museum

Ten noorden van het Koninklijk Paleis ligt het rood geverfde Nationaal Museum. Het design van het museum vormt een combinatie van Franse en Cambodjaanse architectuur. In dit museum kom je alles te weten over de geschiedenis van Cambodja, van de 6e eeuw tot en met nu. Het museum bestaat uit vier galerijen, elk over een eigen tijdperk. Het Angkor Thom tijdperk krijgt veel aandacht. Je vindt hier beelden, sculpturen, schilderijen, foto’s en filmpjes. Daarnaast is de boot die de koning van Cambodja gebruikte om te reizen over het Tonlé Sap-meer geprojecteerd in dit museum. De entreeprijs bedraagt ca. €9.

Het Nationaal Museum in Phnom Penh.

Psar Thmei – de centrale markt

In het centrum van Phnom Penh ligt een bijzonder gebouw: de okergele Psar Thmei, oftewel de overdekte ‘nieuwe markt’, waar gehandeld wordt in alle mogelijke goederen. Het is de grootste en drukste markt van Phnom Penh. Het donkergele gebouw stamt uit 1937 en werd ontworpen door Franse architecten in de art deco-stijl. Het is dusdanig ontworpen dat het zelfs in het warmste deel van de dag koel blijft.

De overdekte Psar Thmei markt. Foto door Alfons Taekema.

Tuol Sleng Genocide Museum

In een vredige buurt van Phnom Penh staat het voormalige hogeschoolgebouw Toul Svay Prey. Toen de Rode Khmer aan de macht kwam, veranderden zij deze school in een primitieve gevangenis en martelkamer met de naam S21. Het schoolgebouw is nog precies zo ingericht zoals de Rode Khmer de gevangenis hadden ingericht. Toch is het nog duidelijk te zien dat de gevangenis in eerste instantie een school was. Klaslokalen werden veranderd in gevangeniscellen met verschillende gradaties in ‘luxe’. Sommige klaslokalen dienen als één cel, maar sommige lokalen zijn verdeeld in tientallen kleine hokjes waar eveneens mensen gevangen genomen werden.

• Van 1975 t/m 1979 werden 20.000 slachtoffers opgesloten en gemarteld. Tegenwoordig dient de gevangenis als museum en is het een monument ter nagedachtenis van de duizenden Cambodjanen die zijn omgekomen door het Rode Khmer regime.
• Er hangen vele indrukwekkende foto’s van slachtoffers aan de muren en de kille sfeer in de voormalige klaslokaal-cellen geeft je kippenvel. Lees hier meer informatie over Tuol Sleng.

Binnenplaats van het Tuol Sleng Genocide Museum.

Martelkamer in het Tuol Sleng Museum. Foto door Alfons Taekema.

Choeung Ek – ‘The Killing Fields’

Een bezoek aan de Killing Fields buiten Phnom Penh zal je voor altijd bijblijven. In 1980 werden hier, verdeeld over 86 massagraven, maar liefst 8985 lichamen gevonden; allemaal lichamen van slachtoffers van Pol Pot en zijn Rode Khmer regime. Velen die hier vermoord zijn, zijn eerst gemarteld in de Tuol Sleng/S21 gevangenis in het centrum van Phnom Penh. Mannen, vrouwen en kinderen zijn op de Killing Fields vermoord op de meest bizarre manieren om geld te besparen: met bijlen, stokken en stompe scheppen werden zij geslagen tot zij, geblinddoekt en met hun handen vastgebonden, dood neervielen in de graven.

De reden voor deze brute massamoord was het bizarre ideaal van de Rode Khmer. Zij wilden van Cambodja een communistisch land maken dat rijst-export-land nummer één zou zijn. Dat betekende dat iedereen gelijk moest zijn. Mensen kregen dezelfde kleding aan, deden hetzelfde werk en woonden in aftandse dorpen in bamboehutten. Veel mensen kwamen om door honger en het zware onmenselijke werk.

Families werden uit elkaar gerukt, kinderen werden opgeleid tot soldaten en naar de buitenwereld werd gecommuniceerd dat het geweldig ging met het land. Alle intelligente mensen die de Rode Khmer als een bedreiging zag, zoals professoren, studenten, doktoren, mensen die Engels spraken en zelfs mensen met een bril, werden vermoord. Lees hier meer informatie over de Killing Fields.

Gruwelijkheden in The Killing Fields. Foto door Alfons Taekema.

Armbanden worden hier achtergelaten ter nagedachtenis. Foto door Alfons Taekema.

In het midden van de Killing Fields staat een witte stupa. In deze stupa vind je duizenden verminkte skeletten van mensen die tussen 1975 en 1979 hier zijn vermoord. Om meer te weten te komen over deze lugubere tijd, kun je bij een bezoek aan de Killing Fields een bandje met een Nederlandse gids krijgen. Deze gids vertelt je per plek over alles wat er is gebeurd tijdens deze inktzwarte periode.

Schedels in de centrale witte stupa.

Phnom Penh – hoe kom je er?

Phnom Penh is de hoofdstad van Cambodja. Dat betekent dat het vanuit alle windstreken mogelijk is om in Phnom Penh te geraken. Je kunt vanuit verschillende plaatsen in Cambodja met de bus komen. Via Siem Reap is het zelfs mogelijk om over het Tonlé Sap-meer met de boot naar de hoofdstad te komen, een geweldige boottrip. Dit kost ongeveer €16. Vanuit het buitenland, en ook vanuit Siem Reap, is het mogelijk om naar Phnom Penh te vliegen. Meest logische aanvliegroute vanuit Nederland is met één overstap in Bangkok, te boeken vanaf zo’n €725.

Beste reistijd Phnom Penh

De beste periode om Phnom Penh te bezoeken, is van november t/m februari. Dit is het droge seizoen waarin het nog niet te warm is. Na februari lopen de temperaturen op, waardoor het onaangenaam kan zijn om door de toch al zo broeierige stad te lopen.